هلدینگ چیست؟ چه تفاوتی با شرکت سرمایه گذاری دارد؟

هلدینگ واژه‌ای آشنا، شاید خیلی از شما در اخبار و مقالات اقتصادی شنیده باشید. یا شاید زمانی که برای اولین بار قصد سرمایه‌گذاری داشتید قطعا با مفهومی به نام شرکت هلدینگ روبرو شده اید. کلمه انگیسی هلدینگ به معنی دارایی، موجودی و مالکیت می باشد، اما این که دقیقا هلدینگ­ ها چه نوع شرکت‌هایی هستند و در چه زمینه­ هایی فعالیت می‌کنند؟ بحثی است که لازم است درباره آن اطلاعاتی دقیق داشته باشیم. در واقع هلدینگ‌ها در چند شرکتی که دارای یک زمینه فعالیتی مشترک هستند، سرمایه‌گذاری می‌کنند.

“یک شرکت که سهام مدیریتی یک یا چند شرکت دیگر را در اختیار دارد، هلدینگ نامیده می‌شود.”

هلدینگ چیست؟

شرکت هلدینگ به شرکت سهامی گفته می‌شود که شامل شرکت‌های زیرمجموعه دیگر بوده است و کنترل شرکت‌های زیر مجموعه مستقیما زیر نظر تیم مدیریتی شرکت اصلی ‌باشد. هلدینگ نوعی از شرکت سرمایه‌گذاری می باشد.

به بیان ساده‌تر می‌شود گفت :

“هلدینگ، شرکتی است که یک یا چند شرکت دیگر را نظارت و کنترل می کند.“

هلدنیگ­ها نقش پررنگی در اقتصاد مدرن بین المللی و جهانی ایفا می‌کنند. هلدینگ ها هیچگونه عملیات، فعالیت یا کسب و کاری را انجام نمی­دهند و صرفا مالک دارایی‌ها می­باشند. این دارایی‌ها شامل موارد زیر هستند:

• سهام سایر شرکت‌ها مثل شرکت‌های مسئولیت محدود یا شرکت‌های مشارکتی
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پوشش دهنده ریسک
• سهام عادی، اوراق قرضه
• برندها، اختراعات، علائم تجاری، حق کپی رایت و هر چیز ارزشمند دیگر
• املاک و مستغلات، مالکیت معنوی
• سایر سهم‌های مرغوب که تعلق به دارایی‌های هلدنیگ دارد.

از ارزشمندترین و مرغوب‌ترین سهام‌ها در جهان، سهام هلدینگ Johnson & Johnson  است که یک شرکت هلدینگ است که وقتی سهم آن را بخرید، هیچ فعالیتی انجام نمی‌دهد.

هلدینگ جانسون و جانسون، دارای سهم مالکیت از 265 کسب و کار مجزا می­باشد. این کسب و کارها به سه دسته اصلی یعنی لوازم بهداشتی، تجهیزات پزشکی و دارویی تقسیم می‌شود. مدیران اجرایی که نقش کلیدی و اساسی دارند در شرکت‌هایی هستند که تحت نظارت و کنترل مستقیم شرکت مادر جانسون و جانسون قرار دارد.

شرکت هلدینگ مادر دارای قدرت و اختیارات زیادی هستند. در واقع هلدینگ­ها می‌توانند از طریق کاهش هزینه سرمایه از شرکت‌های فرعی که زیرمجموعه‌شان هستند حمایت نمایند.

ویژگی‌های شرکت هلدینگ 

شرکت‌های هلدینگ دارای ویژگی‌های اصلی و مهمی هستند که موجب تمایز و خاص بودن آن‌ها می­شود. شرکت‌های هلدینگ مادر به دلیل دو ویژگی مهم  بین ویژگی‌های اصلی، باعث شده به دو دسته کلی تقسیم شوند.

دو مورد اول از ویژگی‌های بیان شده زیر از اصلی‌ترین ویژگی‌های شرکت‌های هلدینگ به حساب می­آید.

1. یک نوع از شرکت‌های مادر، شرکت‌های سهامی هستند که بخشی از سرمایه خود را علاوه بر عملیات بازرگانی، صرف خرید سهام شرکت‌های دیگر می­کنند و به آن‌ها شرکت کنترل‌کننده گفته می­شود.
2. نوع دوم از شرکت‌های مادر، شرکت‌های سهامی هستند، اما در این حالت تمام سرمایه خود را صرف خرید سهام شرکت‌های دیگر می‌کنند و فعالیت بازرگانی نداشته و به آن‌ها شرکت دارنده گفته می‌شود.
3. هلدینگ­ها موجب حفاظت از دارایی‌ در مقابل ورشکستگی شرکت‌های فرعی نیز می‌شود.

چرا هلدینگ؟ چه معایب و مزایایی دارد؟ در ادامه به سوالات ذهنی شما پاسخ خواهیم داد.

مزایا و معایب شرکت هلدینگ

در اابتدا مزایای هلدینگ سرمایه‌گذاری را بررسی می‌کنیم و سپس در ادامه به معایب آن می‌پردازیم. لازم است پس از آگاهی از  مزایا و معایب هلدینگ ، با قوانین ثبت این گونه شرکت‌ها آشنا شوید. مزایای هلدینگ:

• بهره‌مندی از معافیت‌ مالیاتی
• یکپارچگی سیاست‌ها
• سهولت انحلال اجباری شرکت‌های تابعه
• رعایت اصل مهم تنوع در سرمایه‌گذاری
• حذف عملیات پرهزینه انتقال عنوان مالکیت املاک
• تضمین بازپرداخت وام‌ها با شرکت‌های تابعه
• این شرکت‌ها چون تولیدکننده یا خدماتی نیستند تاسیس آنها ریسک کمتری دارد.
• امکان رعایت قوانین مختلف در کشورهای دیگر به دلیل وجود شخصیت حقوقی مستقل شرکت‌های تابعه.

معایب تاسیس و تشکیل شرکت هلدینگ:

• سهولت انحلال اجباری شرکت‌های تابعه
• مالیات در این شرایط افزایش می‌یابد.

قوانین ثبت شرکت‌های هلدینگ

اگر قصد سرمایه‌گذاری یا فعالیت در هلدینگ را دارید، برای ثبت شرکت هلدینگ قوانین و اساسنامه مشخصی وجود دارد که می­بایست آن‌ها را رعایت نمائید. به بیان دیگر هلدینگ­ها از طریق مالکیت سهام شرکت‌های دیگر اقدام به حضور در صنایع فعال می­نمایند.

• تعیین نوع شرکت‌ هلدینگ؛

شرکت‌های هلدینگ شامل چندین دسته‌بندی هستند. انواع شرکت‌های هلدینگ عبارتند از:

• شرکت­های هلدینگی که از شرکت‌های بزرگ ایجاد شده‌اند. مانند هلدینگ ایران خودرو.
• هلدینگ‌ محصولی، که تمام شرکت‌های آن اقدام به تولید یک نوع محصول می نمایند.
• هلدینگ‌ زنجیره تأمین، که همه شرکت‌های آن در راستای رسیدن به یک هدف مشترک فعالیت‌های مختلفی را انجام می‌دهند، متل: هلدینگ‌های نفتی از عملیات اکتشاف تا پخش.
• هلدینگ مختلط، از شرکت‌هایی با فعالیت‌های متعدد تشکیل شده است.

• مدارک لازم برای ثبت شرکت هلدینگ؛

• کپی از مدارک شناسایی کل اعضای تیم مدیریت
• ارائه گواهی عدم سوءپیشینه کیفری از کلیه اعضا شرکت
• آگهی تاسیس شرکت
• نامه نمایندگی از شرکت مادر مبنی بر ثبت شرکت

• مراحل دریافت مجوز تشکیل شرکت هلدینگ

• شرایط دریافت موافقت با تاسیس شرکت مادر:

تکمیل فرم­های تقاضای صدور مجوز شرکت و پرسشنامه مشخصات داوطلب سمت مدیر عاملی یا عضویت در تیم مدیریت.

• شرایط اعطای مجوز تاسیس :

تکمیل مدارک اعلام شده توسط سازمان در مهلت مشخص شده و صدور نامه اجازه تاسیس شرکت و ثبت در اداره ثبت شرکت‌

• چگونگی شرایط اعطای مجوز فعالیت پس از اخذ مجوز تاسیس :

پس از اعلام موافقت رسمی با تاسیس شرکت، متقاضیان ثبت شرکت می­بایست طی مهلت مقرر گردیده نزد مرجع ثبت شرکت‌ها شرکت را ثبث کنند و مدارک را به سازمان مربوطه ارائه دهند، در پایان توجه داشته باشید، برای پیگیری شرکت‌های هلدینگ مادر دو نوع استراتژی وجود دارد:

اول اینکه، سهام چه شرکت‌هایی را برای کنترل و نظارت باید خریداری نمود.

دومین مورد اینکه، از چه روش مدیریتی برای اداره، کنترل و نظارت شرکت تابعه استفاده می­گردد.

هم اکنون بحثی که مطرح می‌شود این است که تفاوت شرکت‌های هلدینگ با دیگر شرکت‌های سرمایه‌گذاری چیست؟ آیا تا به حال به تفاوت‌های که آن­ها با یکدیگر دارند فکر کرده­اید؟ آیا سبکی کاری آن‌ها با هم تفاوتی دارد؟  یا اصلا ترجیح شما کدام مورد می­باشد؟ با ما همراه باشید تا در ادامه بتوانید بهتر تصمیم‌گیری نمایید.

شرکت سرمایه‌گذاری چیست؟

در آغاز این مطلب اطلاعاتی درباره شرکت‌های هلدینگ و انواع آن برای شما بیان کرده­ایم. اکنون لازم است بدانید که برای درک مناسب از ماهیت شرکت‌های هلدینگ بهتر است در ابتدا با شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز آشنا شویم و بدانیم که اصلا شرکت سرمایه‌گذاری چیست و چه تعریفی دارد؟

شرکت سرمایه‌گذاری به بیان ساده، مانند یک بنگاه اقتصادی است که سرمایه خود را با هدف کسب سود، به خرید سهام شرکت‌ها، صندوق‌ها و سایر دارایی­ها با سود فراوان تخصیص می‌دهد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به ترجیحات سرمایه‌گذاران و میزان ریسکی که مدنظر می­گیرند، سبد سرمایه‌گذاری خود را تشکیل داده و مدیریت می‌کنند.

• ویژگی مهم شرکت‌های سرمایه‌گذاری؛

هنگام خرید سهام شرکت‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری تمایلی به ورود به ساختار مدیریتی و جزئیات عملیاتی آن‌ها ندارند. در حقیقت براساس اطلاعاتی از قبیل ارزش سهام، سود سهام و آینده شرکت تصمیم گرفته می‌شود که چه میزان از سبد سرمایه‌گذاری را باید به هر شرکت تخصیص یابد.

• اصول مدیریتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای کسب سود؛

جالب است بدانید تاثیر اصول مدیریت پورتفولیو که بر انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌های این شرکت‌ها بیش از هر چیز است. در واقع هدف اصلی شرکت­های سرمایه­گذاری این است که ترکیبی از دارایی‌ها را تشکیل دهند که سود آن‌ها در مقایسه با ریسکی که متحمل می‌شوند، در بهینه­ترین حالت ممکن باشد.

تقریبا همه شرکت‌های سرمایه‌گذاری اول ترجیح می‌دهند در حوزه‌های تخصصی فعالیت کرده و سرمایه‌گذاری انجام دهند، چون در این صورت می‌توانند تحلیل و سنجش سریع‌ و عمیقی از وضعیت بازار را انجام دهند.

• وابستگی شرکت هلدینگ به شرکت سرمایه‌گذاری؛

در حقیقت شرکت‌های هلدینگ و سرمایه‌گذاری به هم وابسته هستند. هلدینگ شرکتی است که سهام چندین شرکت مختلف را خریداری و نگهداری می­نماید. همچنین نوعی شرکت‌ سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما این نکته را فراموش نکنید که هلدینگ‌ها با شرکت‌های سرمایه‌گذاری یک تفاوت اساسی و مهم دارند و در ادامه درباره این تفاوت ها بحث خواهیم کرد.

تفاوت شرکت هلدینگ با شرکت‌های سرمایه‌گذاری

برخلاف شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های هلدینگ مدعی مدیریت هم هستند، در واقع تمایل دارند با خرید بخشی از سهام شرکت‌ها در تصمیمات و سیاست‌گذاری داخلی آن‌ها  نیز ورود یابند. از سوی دیگر شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای مدیریت و اداره شرکت‌های زیرمجموعه علاقه خاصی نشان نمی­دهند و فارغ از تعصب در سبد دارایی خود، سود برای سهامدارانش می‌سازند.

مفهوم و معنای هلدینگ تقریبا از 5 دهه گذشته شروع شده است و با ظهور صنایع مختلف در ایران شکل گرفته است.

مراحل به ثبت رساندن شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ مانند هم می باشد. اما در مقدار سرمایه اولیه با هم متفاوت هستند. یعنی حداقل سرمایه لازم برای تشکیل این گونه شرکت‌ها طبق اعلام سازمان بورس شامل موارد ذیل است: الف- هلدینگ از نوع سهام خاص: پنجاه میلیارد ریال ب- هلدینگ از نوع سهام عام: یکصد میلیارد ریال اما شرکت‌های سرمایه‌گذاری در قالب شرکت‌های خاص به ثبت می‌رسند که سرمایه اولیه یک میلیون ریال است.

شرکت‌های هلدینگ معمولا مقداری از سرمایه خود را به صلاحدید، به خرید سهام در شرکت فعال در صنعت خودروسازی اختصاص می‌دهند. در حقیقت آن‌ها معتقدند اعمال نفوذ در سیاست‌های داخلی شرکت می‌تواند منافع اقتصادی هلدینگ را بیشتر و بهتر تامین نماید.

هلدینگ خود را در حوزه فعالیت‌های شرکت‌های سرمایه‌پذیر صاحب نظر می‌داند و این اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها با یکدیگر ست.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری اصولا اگر سهام دارای سود خوبی باشد فروشنده می شوند، اما ماهیتا هلدینگ­ها سهام را جز در مواقع خاص و ضروری به فروش نمی‌رسانند.

هدف شرکت‌های هلدینگ خرید سهام و در اختیار داشتن کنترل آن‌هاست، اما هدف شرکت‌های سرمایه‌گذاری از خرید سهام شرکت‌ها تنها دریافت سود بوده و اصولا کاری به نحوه اداره شرکت ندارند.

شرکت­های هلدینگ‌ به نوعی شرکت‌های سرمایه‌پذیر را کنترل و مدیریت می­نمایند. اما آیا شما با نحوه این کنترل آشنا هستید؟ در ادامه درباره این تفاوت مهم که باعث خاص شدن شرکت‌های هلدینگ شده است بحث خواهیم نمود.

در نهایت: نحوه کنترل شرکت‌های سرمایه‌پذیر توسط هلدینگ­ها

خرید سهام توسط شرکت هلدینگ از یک شرکت خاص با انتخاب یک یا چند نفر از اعضای تیم مدیریت، روی تصمیم‌های شرکت می تواند اثر بگذارد.

شرکت هلدینگ ، جهت کنترل و اعمال نفوذ خود اعضای تیم مدیریت خود را حرفه‌ای انتخاب می­نماید و با توجه به اساسنامه و چارت سازمانی فرآیند در اختیار گرفتن ارکان و کنترل آن را نیز به عهده می‌گیرد.

شرکت هلدینگ با مالکان شرکت مورد نظر، جهت کنترل شرکت‌های سرمایه‌گذار مذاکره می‌کند و قراردادی را تنظیم می­نمایند که برای مثال خرید بلوک مشخصی از سهام شرکت، اختیار تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و حتی مدیریت عملیاتی قسمتی از شرکت را دربرمی‌گیرد.

هلدینگ برای ورود به شرکت‌های زیرمجموعه، تابع قوانین مکانیکی هستند. در واقع حد و حدود آن‌ها از پیش تعیین شده نبوده و حد و حدود این دخالت‌ها تابع شکل قرارداد یا توافق است.

برای مشخص کردن قدرت شرکت‌های هلدینگ و همچنین کنترل آن‌ها بر شرکت‌های سرمایه‌پذیر، به طور کلی از دو اصطلاح نفوذ قابل ملاحظه و کنترل استفاده می­گردد.

شرکت‌های هلدینگ دارنده سهام شرکت‌های تولیدی و خدماتی زیر مجموعه خود می­باشند. در حقیقت از این مسیر شرکت‌های سرمایه‌پذیر را کنترل نموده، یعنی برای آن که بتوانند هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری را ثبت کنند، سهام شرکت­ها را خریداری می‌کنند.